>GAZİKOVAN
>
>
>
>
>
> Mart 1921 İnönü Ovası İnsanın İflahını kesen buz gibi bozkır
>ayazında Ethem Çavuş'un sırtı üşüyor, avuçları ise kızgın mermi kovanlarına
>çıplak elle dokunduğu için alev alev yanıyordu. Top atışı on sekiz saattir
>durmaksızın sürüyordu. Ethem Çavuş, 75 mm'lik topu durmaksızın dolduruyor,
>her seferinde besmele çekip keşif kolundan bildirilen menzillere kıyamet
>yağdırıyordu.
>
>
>
>
>
> Sandıkta kalan sondan üçüncü mermiyi aldığında bir an duraksadı.
>Merminin üzerine bir çaput sarılıydı. Çaputu sökerken avucuna kalem
>büyüklüğünde demir bir çubuk düştü. Çaputun ve çubuğun anlamını çözmeye
>çalışırken sarı metalden mermi kovanına kazınarak yazılmış yazıya gözü
>ilişti. Okumaya vakti yoktu. Mermiyi topa sürüp ateşledi. Demir çubuğu
>cebine, boş kovanını ise bu sefer sandığa değil yere attı. Birkaç dakika
>sonra soğumuş olan kovanı kaybolmaması için yerden alıp mintanının
>yakasından içeri attı. Akşam ezanı vaktinde çarpışma durulmuş, mevzileri
>ileri, düşman hatlarına doğru ilerletme emri gelmişti. Batarya komutanı,
>Ethem Çavuşa istirahat verdi. İlk iş olarak boş kovanı çıkarıp üzerindeki
>yazıyı okudu.
>
>
>
>
>
> Kovanın üzerinde "Karahisarlı Seyfi Çavuş. 4.Alay 2.Tabur
>8.Batarya 26 Rebiyülahir 1339*İnönü" yazıyordu. Birinci İnönü savaşının en
>kızgın günlerinden birinde düşülmüş not ve mermiyle gelen demir çubuk,
>İmalat-ı Harbiye atölyelerinde çalışanların bir mesaj istediğini
>gösteriyordu. Boşalan kovanlar Ankara'daki atölyelere yollanır, oradan
>tekrar doldurulup cepheye dönerdi.
>
>
>
>
>
> Üç saat sonra gecenin iyice çökmesiyle savaş tamamen durulmuş,
>birlikler yeni mevzilerine yerleşmişti. Ethem Çavuş, cebindeki demir çubuğu
>çıkarıp bir köşeye oturdu. Ucu sivriltilmiş çubuk, bakır ustalarının
>"kalem" dedikleri, metal üzerine desen oymaya yarayan keskin bir aletti.
>Eline yumruk büyüklüğünde bir taş alarak hafif tıklamalarla kendi mesajını
>kovana kazıdı. "Aksekili Ethem Çavuş 8.Alay 3. Tabur 1.Batarya 20 Recep
>1339** İnönü"
>
>
>
> Beş gün sonra Ankara Atölye'nin bir köşesinde cepheden gelen
>sandıkları açan kalfa, tezgâhlardan birinde harıl harıl çalışmakta olan
>ustaya seslendi:
>
>Sesinde, eşi doğum yapmış bir adama bebeğini müjdeleyen ebenin heyecanı
>vardı. "Kâmil Usta! Müjdemi İsterim! Senin yavru cepheden dönmüş!". Hepsi
>sandıkların olduğu kısma koşturarak kovanın üstündeki yazıyı okumak için
>toplandılar. Tabii ki bu şeref Kâmil Ustaya aitti. Yüksek sesle Ethem
>Çavuşun notunu okudu. Atölyede bir bayram havası esmişti. Tüm çalışanlar,
>Kâmil Ustayı yeni baba olmuş biriymiş gibi kutluyor, hayır duaları
>ediyorlardı. Ustalar, İş tezgâhlarından birinin başında toplandılar. Kâmil
>Usta kovanın ağzının eğilen yerlerini düzeltip özenle kapsülünü yeniledi.
>İçine barutunu doldurduktan sonra yeni bir çekirdeği kovanın ağzına
>oturttu. Mermi hazır olunca, Ethem Çavuşun kovanın içinde geri yolladığı
>çelik kalemi yeni bir çaputla merminin üzerine sardı. Kundaklanmış mermiyi
>şefkatle tutarak yeni doldurulan bir sandığa yatırdı. Çalışanlar hep bir
>ağızdan "Allah kavuştursun" diyip işlerinin başına döndüler. Kâmil Usta,
>halen açık duran sandığa yatırdığı mermiye hüzünle bakıp "Selametle git
>aslanım. Allah muvaffak etsin. Çok bekletme bizi" dedi. Kovan, Birinci
>İnönü savaşı sıralarında üzerindeki ilk notla Kâmil Ustanın eline
>geçtiğinde bu fikir doğmuştu. Karahisarlı Seyfi Çavuşun başlattığı bu
>geleneğin süreceğinden emin değildi; ama denemeye değerdi. Nitekim Aksekili
>Ethem Çavuş umutlarını boşa çıkarmamıştı. Cephede patlayan her merminin
>kovanı buradaki ustaların elinden geçtiğine göre bir aksilik olmazsa
>yeniden görüşeceklerdi.
>
>
>
> Eylül 1922 - Ankara Bir buçuk yıl içinde kovan sekiz kere daha
>atölyeye uğradı. Üzerindeki mesajların sayısı da sekize ulaşmıştı. Mesaj
>yazanların sekizi de başka alay ve taburlardan farklı kişilerdi. Kovan her
>keresinde atölyedekilere daha büyük bir coşku yaşatıyor, istiklâl savaşının
>her zorlu durağından Ankara'ya barut, kan ve zafer kokusu taşıyordu. Türk
>ordusunun İzmir'e girdiği gün Ankara'da bayram havası eserken kovan yeniden
>gelmiş, ama bu sefer tüm atölyeyi yasa boğmuştu. Kovanın içinde, çelik
>kalemin yanı sıra bir mektup ile bir tane de bakır künye vardı. Kovanın
>üzerine kazınmış dokuzuncu notta; "Karahisarlı Seyfi Çavuş. 4. Alay 2.
>Tabur 8.Batarya 12 Muharrem 1341*** Banaz" yazılıydı. Atölyedekiler mektubu
>açıp okumaya koyuldular;
>
>
>
>
>
>
>Bismillahirrahmanirrahim.
>
>
>
>Selamün aleyküm gayretperver ustalar. Allah'a şükürler olsun ki mendebur
>düşman kaçıyor. Muzaffer Türk ordusu beş gündür durup dinlenmeksizin kâfiri
>kovalıyor. Güzel İzmir'e, kalplerimizdeki imânımız kadar yakınız artık. İki
>gün evvel Banaz'daki muharebede bataryamın çavuşlarından Seyfi, kalleş
>düşmanın kurşunuyla şahadete ermiştir. Cenazesini sıhhiyecilere teslim
>etmeden önce mintanının içinde bu kovanı buldum. Malumunuzdur ki vefat eden
>neferin künyesi ailesine yollanır. Lâkin beş gün önce Karahisar'ı ele
>geçirdiğimizde,Seyfi Çavuş'un ailesinin düşman tarafından katledildiğini
>öğrendik. Bu kahraman Türk evladı kederini yüreğine gömüp anacığını,
>babacığını defnedemeden düşmanın peşine düştü. Üç gün sonra kendisi de
>hakkın rahmetine kavuştu.Kovandaki yazılardan anladığım üzere bu topçu
>neferlerin bir ailesi de sizler olmuşsunuz. Bu sebeple Seyfi Çavuşun
>künyesini sizlere yolluyorum.Başınız sağ olsun. Hayır dualarınızı
>bizlerden, Fatihalarınızı aziz şehitlerimizden esirgemeyiniz. Hakkın
>rahmeti üzerinize olsun. Yüzbaşı Muhsin Talât 4.Alay 2. Tabur 8. Batarya
>
>
>
>14 Muharrem 1341 Salihli"
>
>
>
>
>
>
>
>Mektup bittiğinde tüm personel ağlıyordu. Atölyeye bir ölüm sessizliği
>çökmüştü. Hiç tanımadıkları halde iki satır yazıyla kardeş oldukları Seyfi
>Çavuşun ardından Fatiha okuyup amin dediler.
>
>
>
> Kamil Usta yutkunarak tezgâhının başına oturdu. Kovanı yeniledi
>ama bu sefer, minik iki perçinle Seyfi Çavuşun künyesini kovanın dibine
>çaktı. Yine her zamanki merasimle mermiyi kundaklayıp sandığa yatırdı.
>Oysa o mermi bir daha düşman mevzilerine gönderilmeyecekti.
>
>
>
> Ocak 1923-Ankara Savaşının bitmesinin ardından Ankara'daki
>mühimmat depolarında sayım ve temizlik yapılıyordu. Sandıklar tek tek
>açılıyor, mermiler sayılıp yeniden sandıklanıyor, kayda geçirilip daha
>tertipli bir cephaneliğe gönderiliyordu. Teğmen Hamdi Vâsıf, Kâmil ustanın
>hazırlayıp kundakladığı mermiyi buldu. Böyle bir anının-belki de yıllarca-
>sandıkların İçinde kalmasına gönlü elvermedi. Ciddi bir suç işliyor olmayı
>göze alıp mermiyi evine götürdü. Niyeti, ömrünün sonuna kadar mermiyi bir
>anı olarak saklamaktı.
>
>
>
> 29 Ekim 1923 - Ankara Teğmen Hamdi Vâsıf Ankara kalesine çıkan dik
>sokakları koşarak tırmanıyordu. Soğuğa rağmen kan ter içinde kalmıştı.
>Yarım saat önce 20:30 sıralarında meclisten, cumhuriyetin ilan edildiği
>duyurulmuştu. 101 pare top atışıyla cumhuriyet kutlanıyordu ve Seyfi
>Çavuş'un mermisi bu şöleni kaçırmamalıydı. Yetmiş, belki de sekseninci
>atışta topçuların yanına ulaşabilmişti. Yüzbaşı Muhsin Talat'ın yanına
>giderek sert bir asker selamı verdi.
>
> "Hamdi Vâsıf Edirne! Bir maruzatım var komutanım" Yüzbaşı sorar gözlerle
>genç subaya bakıyordu.
>
>"Evet teğmenim? Sizi dinliyorum"
>Teğmen, üniformasının içinden mermiyi çıkarıp yüzbaşıya uzattı.
>
>"Yüzbirinci pareyi en çok bu mermi hak ediyor komutanım. Müsaadenizle bu
>şerefi ondan esirgemeyelim"
>
>
>
> Yüzbaşı Muhsin Talat gözlerine inanamamıştı. Sevinç gözyaşlarını
>tutamadı. O kadar heyecanlanmıştı ki neredeyse aralarındaki rütbe farkına
>bakmaksızın genç teğmenin ellerini öpecekti. Mermiyi alıp çekirdeğini
>dikkatlice yerinden çıkardı. Kovanın tepesine bir bez parçası tepip iyice
>sıkıştırdı. Subay şapkasını çıkarıp surun üzerine koydu. Mermiyi şapkanın
>içine yatırdı. Toplar atışlara devam ediyordu. 82, 83, ...97, 98, 99... On
>dakika kadar sonra, atışları sayan çavuş "Yüzüncüyü attık komutanım"
>diyince, Muhsin Talat, kovanı topun yatağına kendi elleriyle sürerek ateş
>emrini verdi. Subayların kılıçlarını çekerek selamladığı o son top sesi
>Ankara'nın her duvarından yankıyıp dört yıllık istiklâl savaşının tüm
>hikâyesini anlatmıştı sanki. Rütbe ve mevkilerine bakmaksızın topun
>başındaki tüm askerler kucaklaşarak birbirlerini kutladı. Son olarak
>Yüzbaşı Muhsin Talat ile Teğmen Hamdi Vâsıf sarıldılar. Kovan ayaklarının
>dibindeydi. Yüzbaşı eğilip saygıyla kovanı yerden aldı. Avuçlarının
>yanmasına aldırmadı bile.
>
>
>
> Gazi Kovan ( Top Mermisi Kovanı)
Anasayfa 
